W latach 1772, 1793, 1795 Prusy, Rosja i Austria dokonały rozbiorów Rzeczypospolitej. Przejawem niepogodzenia się z tą sytuacją były liczne powstania przeciw zaborcom. Największym z nich było Powstanie Styczniowe (1863-1864).

W chwili jego rozpoczęcia 22 stycznia 1863 roku stanęło do walki 6 tysięcy powstańców, uzbrojonych w 600 strzelb myśliwskich, w kosy, drągi i piki. Liczba wszystkich walczących przez prawie dwa lata wynosiła około 200 tysięcy.

Ofiarność Polaków na cele powstania była nadzwyczajna. Szlachta sprzedawała całe majątki, a za uzyskane pieniądze kupowała żywność, leki i broń. Na pomoc Polakom spieszyli ochotnicy z całej Europy, aby przyłączyć się do oddziałów powstańczych. Robotnicy angielscy pisali w liście do swoich kolegów francuskich „Nie możemy dopuścić, by najszlachetniejsi synowie Polski byli mordowani(…)”.

Mocarstwa Anglia i Francja nie udzieliły powstańcom pomocy. Jedynie papież Pius IX ujął się za Polakami, nakazując modły w intencji Polski na całym świecie.

Pierwszym dyktatorem powstania był Ludwik Mierosławski, następnie Marian Langiewicz, a od października 1863 roku Romuald Traugutt. Wobec wielkiej przewagi wojsk carskich - 100 tysięcy, a pod koniec postania 350 tysięcy, walki przybrały charakter wojny partyzanckiej.

Władze carskie zastosowały na terenach objętych powstaniem okrutny terror i zasadę zbiorowej odpowiedzialności. Walczących rozstrzeliwano lub wieszano, palono całe wsie, a ludność wysyłano na Syberię. Powstanie dobiegało końca, krwawo tłumione przez cara. Stoczono 1200 bitew i potyczek, co świadczy o wielkiej wytrwałości i ofiarności uczestników.

Walczący wiedzieli, że powstanie dokonało wielkiego dzieła. Przyczyniło się do wzmocnienia narodu polskiego i zacieśnienia więzi między Polakami w trzech zaborach. Postawa gotowości poniesienia najwyższych ofiar doprowadziła w przyszłości do odzyskania przez Polskę niepodległości. Wydarzenie to nastąpiło 11 listopada 1918 roku.

Cześć ich pamięci!